Tam ciro kısmen iptal edildiğinde ciro beyaz ciro haline mi dönüşür?

[Avukat]

Çizilmiş ciro yazılmamış hükmündedir (TTK.m.598). Kural, cironun hakkı olan kimse tarafından çizilmesidir. Bir kambiyo senedinin (poliçe, çek, bono) bedelini ödemiş olan her ciranta kendi cirosunu ve kendisinden sonra gelen borçluların cirosunu silebilir (TTK.m.639/2). Çizme hakkına sahip olmayan şahsın ciroyu çizmesi tahrifattır. Ancak, kambiyo senetlerinde dış görünüş esas olduğundan, çizilmiş cirolar yazılmamış sayılarak ciro zincirinden sonuç çıkarılır ve bu sonuca göre hareket edilir.

Soruya dönersek, tam ciro (tam ciro, belirli bir kişiye ödenmesi kaydını içeren ciroya verilen addır) kısmen çizilerek iptal edilmiş ve altındaki imza kısmına dokunulmamışsa, beyaz ciro sadece imza konularak yapıldığına göre, bu ciroyu beyaz ciro saymak mümkün müdür? 1938 tarihli bir Yargıtay Ticaret Dairesi Kararı ciro çizilip imza bırakılsa da, bu durumun beyaz ciro olarak kabul edilemeyeceği görüşünü kabul etmiştir. Bu görüş gayet makul ve yerindedir. Zira aksi düşüncenin kabulü, kötü niyetli kişilere fırsat vermiş olur. Mesela, kötü niyetli bir hamil, daha doğrusu kambiyo senedini herhangi bir şekilde (örneğin çalarak) eline geçiren bir kişi, son cironun üst kısmını çizip sadece imza bölümünü bırakabilir ve böylece senet kendisine beyaz ciro ile gelmiş gibi bir görüntü oluşturabilir. Borçlunun kıymetli evrakı öderken hile veya ağır kusuru bulunmamalıdır (TTK.m.558). Dolayısıyla, göze çarpan bir aksaklık veya bilmesi gereken bir durum var ise, borçlunun kıymetli evrakı ödememesi gerekir. Bu açıdan, böyle bir kısmi ciro iptali söz konusu ise, bu cironun tümden iptal edilmiş olduğu kabul edilerek ciro silsilesi kontrol edilmelidir. Bu tümden iptal edildiği kabul edilen cironun üstündeki ciro da şayet tam ciro ise, kıymetli evrak meşru hamil tarafından usulüne uygun şekilde ciro edilmemiş sayılacağından, ciro silsilesinin kopuk olduğu sonucuna varılacak ve bu eksiklik giderilmediği sürece kıymetli evrakla ilgili herhangi bir ödeme yapılmaması gerekecektir.

Kaynak: Poroy/Tekinalp, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, Arıkan Yayınları, 16. Baskı, Sayfa 155-156.