Yabancı ülke şirketinden alacağımızı nasıl alırız?

[Sevgikaya]

İhracat yaptığımız firmaya bu sefer ödemesini peşin almayacağız ancak eğer bu yabancı şirket bizim ödememizi yapmazsa yasal olarak nasıl haklarımız var ve nasıl alabiliriz
Alman bir şirket
Teşekkürler

[Avukat]

Merhabalar.

İhracat yaptığımız firmaya bu sefer ödemesini peşin almayacağız ancak eğer bu yabancı şirket bizim ödememizi yapmazsa yasal olarak nasıl haklarımız var ve nasıl alabiliriz
Alman bir şirket

Burada öncelikle taraflar arasında imzalanmış olan sözleşmelerde yetkili mahkeme ve icra daireleri ile uygulanacak hukuk açısından bir hüküm bulunup bulunmadığına bakılmalıdır. Şayet konuyla ilgili bir hüküm varsa, bu hüküm istikametinde hareket edilmesi gerekecektir. Hüküm yoksa, borçlu yabancı şirket hakkında Türkiye'de de icra takibi başlatılabilir; ancak ödeme emrinin ilgili ülke diline tercüme ettirip Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü kanalıyla ilgili ülkedeki borçluya tebligat yaptırılması gerekecektir. Yurt dışındaki yabancılara tebligat örnek 184 nolu form doldurularak yapılır. Bu tebligatla ilgili uyulması gereken esaslar, Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik'te açıkça belirtilmiştir. Konuyla ilgili maddeler aşağıdadır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu' nun 6.5.1998 Tarih ve 1998/325-12-287 sayılı kararında "...Cebri icra ; her devletin kendi ülke ve sınırları içerisinde haiz olduğu mutlak güç ve yetkidir... " denilmiş ve bu gücün "...Devletin egemenlik ve hükümranlık haklarının kullanılmasının doğrudan bir sonucu olduğu... " belirtilmiştir; bu durum karşısında, yabancı şahıs veya şirketlerle ilgili Türkiye'de yapılan bir icra takibi neticesinde cebri icra yoluyla alacağın tahsil edilebilmesinin oldukça zor olduğu söylenebilir. Bu noktada, konuyla ilgili ülkeler arasında akdedilmiş olan ikili anlaşmalar ön plana çıkmaktadır. İkili anlaşma bulunup bulunmadığı ve varsa hangi özellikler içerdiği incelenmelidir. 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un konuyla ilgili maddeleri aşağıdadır. Şayet şirketler arasında akdedilen sözleşmede konuyla ilgili bir hüküm bulunmuyorsa, olası bir alacak durumunda bu alacağın tahsiliyle ilgili doğrudan Almanya'da hukuki yollara müracaat edilmesi çok daha etkili bir yol olacaktır. Öte yandan, mümkün olabildiğince uluslararası ticaretin akreditif yöntemiyle yapılmasında yarar olduğunu hatırlatmak isterim.


     5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun

    Sözleşmeden doğan borç ilişkilerinde uygulanacak hukuk

    MADDE 24 – (1) Sözleşmeden doğan borç ilişkileri tarafların açık olarak seçtikleri hukuka tâbidir. Sözleşme hükümlerinden veya hâlin şartlarından tereddüde yer vermeyecek biçimde anlaşılabilen hukuk seçimi de geçerlidir.
   
    (2) Taraflar, seçilen hukukun sözleşmenin tamamına veya bir kısmına uygulanacağını kararlaştırabilirler.
   
    (3) Hukuk seçimi taraflarca her zaman yapılabilir veya değiştirilebilir. Sözleşmenin kurulmasından sonraki hukuk seçimi, üçüncü kişilerin hakları saklı kalmak kaydıyla, geriye etkili olarak geçerlidir.
   
    (4) Tarafların hukuk seçimi yapmamış olmaları hâlinde sözleşmeden doğan ilişkiye, o sözleşmeyle en sıkı ilişkili olan hukuk uygulanır. Bu hukuk, karakteristik edim borçlusunun, sözleşmenin kuruluşu sırasındaki mutad meskeni hukuku, ticarî veya meslekî faaliyetler gereği kurulan sözleşmelerde karakteristik edim borçlusunun işyeri, bulunmadığı takdirde yerleşim yeri hukuku, karakteristik edim borçlusunun birden çok işyeri varsa söz konusu sözleşmeyle en sıkı ilişki içinde bulunan işyeri hukuku olarak kabul edilir. Ancak hâlin bütün şartlarına göre sözleşmeyle daha sıkı ilişkili bir hukukun bulunması hâlinde sözleşme, bu hukuka tâbi olur.

    Milletlerarası yetki
   
    MADDE 40 – (1) Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisini, iç hukukun yer itibariyle yetki kuralları tayin eder.

    Yetki anlaşması ve sınırları
   
    MADDE 47 – (1) Yer itibariyle yetkinin münhasır yetki esasına göre tayin edilmediği hâllerde, taraflar, aralarındaki yabancılık unsuru taşıyan ve borç ilişkilerinden doğan uyuşmazlığın yabancı bir devletin mahkemesinde görülmesi konusunda anlaşabilirler. Anlaşma, yazılı delille ispat edilmesi hâlinde geçerli olur. Dava, ancak yabancı mahkemenin kendisini yetkisiz sayması veya Türk mahkemelerinde yetki itirazında bulunulmaması hâlinde yetkili Türk mahkemesinde görülür.
   
    (2) 44, 45 ve 46 ncı maddelerde belirlenen mahkemelerin yetkisi tarafların anlaşmasıyla bertaraf edilemez.


    Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik

   Yabancı Ülkede Yapılacak, Yabancı Ülkeden Gelecek veya Yabancılara Yapılacak Tebligat
   
   Yabancı ülkelerde bulunanlara tebligat
   
   MADDE 38 – (1) Yabancı ülkelerde bulunanlara tebliğ olunacak evrak, tebligatı çıkaran merciin bağlı bulunduğu bakanlık aracılığıyla Dışişleri Bakanlığına, oradan da o yerdeki Türkiye Büyükelçiliğine veya başkonsolosluğuna gönderilir.
   
   (2) Dışişleri Bakanlığının aracılığına gerek görülmeyen hallerde, tebligat evrakı bakanlıklarca doğrudan o yerdeki Türkiye Büyükelçiliğine veya başkonsolosluğuna gönderilebilir.
   
   (3) Dışişleri Bakanlığı ve tebliği çıkaran merciin bağlı olduğu bakanlık tebliğ evrakını, 39, 40, 41, 43 ve 47 nci madde hükümlerine göre düzenlenip düzenlenmediği yönünden inceler, varsa yanlışlık ve eksiklikleri düzelttirir veya tamamlattırır.
   
   Tebliğ evrakının düzenlenmesi
   
   MADDE 39 – (1) Yabancı ülkelere gönderilecek tebliğ evrakı, anlaşma hükümleri ve mütekabiliyet esaslarına göre düzenlenir.
   
   (2) Yabancı ülkelere gönderilecek tebliğ evrakında; muhatabın adı ve soyadı, tam adresi ve uyruğu gösterilir. Bu bilgiler yazı makinesi ile yazılır.
   
   (3) Her takvim yılı başında, tebligat işleriyle ilgili anlaşmalar hükümleri, mütekabiliyet esasları ve hangi ülkeler için avans olarak ne kadar tebligat masrafı yatırılması gerektiği Adalet Bakanlığınca Dışişleri Bakanlığından görüş alınarak Resmî Gazete'de yayımlanır.
   
   (4) Bir takvim yılı içinde meydana gelen değişiklikler de aynı usulle ilan edilir.
   
   Tebliğ evrakının tercüme ettirilmesi
   
   MADDE 40 – (1) Tebliğ evrakı ve tebliğ mazbatalı kapalı zarf, muhatabın bulunduğu ülke diline veya anlaşmalarla belirlenen dile tercüme ettirilir.
   
   (2) Tebliğ evrakı, ilgili tarafından tebligatı çıkaracak mercie verilmişse, tercümenin noterlikte yaptırılması gerekir. İlgilinin bulunduğu yerdeki noterlikte o dili bilen mütercim bulunmaz ve ilgilinin tercümeyi şahsen veya vekili tarafından diğer bir şehirdeki noterlikte yaptırması imkânı da bulunmazsa, tercüme, tebligatı çıkaracak merci tarafından tercüme yapılabilecek yerde bulunan denk bir merci vasıtasıyla oradaki noterlikte yaptırılır.
   
   (3) Tebligat evrakı, ilgili merci tarafından resen tanzim edilmişse, merciin mütercimi varsa onun tarafından tercüme edilir ve merci tarafından onaylanır. Aksi halde, o yerdeki noterlikte veya diğer bir yerde bulunan denk bir merci vasıtasıyla tercüme ettirilir.
   
   (4) Şu kadar ki ilgili merci, adli mercilerden ibaret ise, tercüme, mütercim bulunabilecek yerdeki yetkili merciin istinabesi suretiyle yaptırılır.
   
   Müddet tayini
   
   MADDE 41 – (1) Yabancı ülkelere gönderilecek olan ve belirli bir günü içeren tebliğ evrakının, tebliği çıkaran merci tarafından, belirlenen günden en az üç ay önce ilgili bakanlığa gönderilmesi gerekir.
   
   Yabancı ülkelerdeki Türk vatandaşı olmayanlara tebligat
   
   MADDE 42 – (1) Yabancı ülkede kendisine tebligat yapılacak kişi Türk vatandaşı olmadığı takdirde, tebligat o ülkenin yetkili makamı vasıtasıyla yapılır. Bunun için anlaşma veya o ülke kanunları müsait ise, o yerdeki Türkiye siyasi memuru veya konsolosu tebligat yapılmasını yetkili makamdan ister.
   
   Yabancı ülkelerde Türk vatandaşına yapılacak tebligat
   
   MADDE 43 – (1) Yabancı ülkede kendisine tebligat yapılacak kişi, Türk vatandaşı olduğu takdirde tebligat, o yerdeki Türkiye siyasi memuru veya konsolosu vasıtasıyla da yapılabilir.
   
   (2) Bu halde tebligatı Türkiye siyasi memuru veya konsolosu ya da bunların görevlendirecekleri bir memur yapar.
   
   (3) Tebliğin konusu ile hangi merci tarafından çıkarıldığı bilgilerinin yer aldığı ve otuz gün içinde başvurulmadığı takdirde tebliğin yapılmış sayılacağı ihtarını içeren bildirim, muhataba o ülkenin mevzuatının izin verdiği yöntemle gönderilir.
   
   (4) Bildirimin o ülkenin mevzuatına göre muhataba tebliğ edildiği belgelendirildiğinde, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna başvurulmadığı takdirde tebligat otuzuncu günün bitiminde yapılmış sayılır. Muhatap Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna başvurduğu takdirde tebliğ evrakını almaktan kaçınırsa, bu hususta düzenlenecek tutanak tarihinde tebliğ yapılmış sayılır. Evrak bekletilmeksizin merciine iade edilir.
   
   (5) Tebligat, ek-1'de yer alan (4) numaralı örneğe göre düzenlenecek bir mazbata ile belgelendirilir.
   
   (6) Tebellüğden kaçınma halinde bu husus mazbataya yazılarak tebliğ yapan tarafından imzalanır.
   
   (7) Bu maddeye göre kazaî merciler tarafından çıkarılacak tebligatta, tebliğ evrakı doğrudan o yerdeki Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna gönderilebilir. Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğu tarafından tebliğ işleminin gerçekleştirilmesinden sonra evrak doğrudan ilgili kazaî mercie gönderilir.
   
   (8] Tebligatı çıkaran kazaî merci bu madde hükmüne ya da 38 inci maddeye göre tebliğ yapma hususunda takdir hakkına sahiptir.