ALİ H. ASLAN - WASHINGTON

ABD Federal Temyiz Mahkemesi, geçen yıl kendi verdiği kararı bozarak, 1915 olaylarında ölen Ermenilerin mirasçılarının, kendilerine ödeme yapılması için sigorta şirketlerine dava açabileceğine hükmetti. Karar, 1915 olaylarının 'soykırım' olarak tanınması için uğraşan Ermeni lobisini sevindirdi.

ABD 9. Bölge Federal Temyiz Mahkemesi geçen sene verdiği aksi yöndeki kararı sıra dışı şekilde bozarak, Kaliforniya eyaletinin 2000 yılında kabul ettiği 'Ermeni soykırımı'nı tanıyan ve mağdur yakınlarının hayat sigortası almak için ilgili şirketlere dava açmasına imkan veren kanunun anayasaya uygun olduğuna hükmetti. Mahkeme, Ağustos 2009'da 1'e karşı 2 oyla verdiği eski kararda, ABD dış politikasının federal hükümetin uhdesinde olduğu ve yönetimin 'soykırım'ı tanımadığından hareketle, Kaliforniya 'soykırım' kanununun anayasaya aykırı olduğuna hükmetmişti. Aynı yargıçlar yine 1'e karşı 2 oyla "Eyaletlerin Ermeni soykırımına değinmesine engel teşkil eden açıkça ihdas edilmiş net bir federal politika yoktur." kanaatine vardı. Yargıçlardan Dorothy Nelson'un fikir değiştirdiği bildirildi. Böylelikle, 1915 olaylarında mağdur olan Ermenilerin mirasçılarının, Munich Re AG dahil Alman sigorta şirketlerine hayat sigortası ödemeleri için dava açma imkanı doğdu.

Ermeni tarafının avukatları, 2009'daki karara itiraz etmiş, mahkemenin sadece 3 değil 11 üyesinin davayı yeniden görmesine imkan verecek 'en banc' sürecini başlatmıştı. Ancak davanın 11 üyeyle yeniden görülebilmesi için, öncelikle 28 hakimden 15'inin buna ikna edilmesi gerekiyordu. Kararın geri çevrilebilmesi içinse 11 üyeden 6'sının oyu şarttı. Bu gerçekleşmesi zor ihtimal yerine, fazla beklenmeyen, sıra dışı bir şey oldu. 3 kişilik hakimler heyeti, davayı yeniden görüştü. Hukuki gözlemciler, 2009'da 'hayır' oyu veren Harry Pregerson'ın meslektaşı Dorothy Nelson'u ikna etmiş olabileceğini tahmin ediyor.

KARARIN TEMYİZE GÖTÜRÜLME İHTİMALİ VAR

Taşnaklara yakın Amerikan Ermeni Ulusal Komitesi (ANCA), kararı memnuniyetle karşılarken, İcra Direktörü Aram Hamparian, "Eyaletlerin Ermeni soykırımına değinmesini engelleyen bir federal politika bulunmadığına kanaat getirmesine hassaten müteşekkiriz." dedi. Türk Amerikan Dernekleri Asamblesi Başkanı Günay Övünç ise kararı 'yargı sürecinin siyasallaştırılması' olarak değerlendirdi. Dava edilen Alman sigorta şirketlerini temsil eden Neil Michael Soltman da geçen sene içinde şartlarda eski kararı değiştirecek hiçbir gelişme olmadığını belirterek, yeniden duruşma talebi dahil seçenekleri değerlendirdiklerini söyledi. Sigorta şirketlerinin mahkemeden 'en banc' talep etmesi ya da davayı ABD Anayasa Mahkemesi'nde temyize götürme ihtimali var.

Mahkeme heyeti, 'soykırım' konusunda federal siyasette çelişkiler bulunduğunu, federal hükümet soykırımı tanımıyor olmakla birlikte, Kongre'de Ermeni kurbanları anma törenleri düzenlediğini ve Başkan Barack Obama'nın 'Büyük Felaket' anlamına gelen 'Meds Yeghern' tabirini kullandığını hatırlattı. Mahkemenin kararı, emsal teşkil ederek başka eyaletlerde benzer 'soykırım' kanunların geçmesini ya da mevcut kanunlara dayalı benzer davaların açılmasını kolaylaştırma potansiyeli taşıyor.

http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1064120&title=abd-mahkemesi-ermeniler-lehine-cark-etti