10 Ağustos 2005 tarih ve 25902 Sayılı Gazetede İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik yayımlanmış, 1. maddesiyle, işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının verilmesinde uygulanacak esas ve usulleri düzenlemek amacıyla çıkarıldığı belirtilmiş, 4. maddesinde tanımlara yer vermiş, sıhhi işyerleri, gayrisıhhî müesseseler dışında kalan her türlü işyeri şeklinde tanımlanmış, 6. maddesiyle işyeri açılmasını düzenlemiş, işyeri açılmasını yetkili idareden işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı alınmasına bağlamış, 13. maddesiyle işyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesinden sonra yapılacak denetimlerde verilen süre içinde tespit edilen noksanlık ve aykırılıkların giderilmesi için bir defaya mahsus olmak üzere 15 gün süre verileceği, verilen sürede eksiklikler gidermeyen sıhhi işyerinin ruhsatının iptal edilmesi ve işyerinin kapatılması düzenlenmiş, 13 Nisan 2007 tarih ve 26492 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikleanılan yönetmeliğin 6. maddenin birinci fıkrası, "Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır." şeklinde değiştirilmiştir. Dolayısıyla, davaya konu değişiklikle, ilgili meslek kuruluşu baro, Türkiye Barolar Birliği ve vesayet makamı Adalet Bakanlığının verdiği ruhsatla açılan avukatlık büroları İşyeri Açma Yönetmeliği kapsamına alınmış, belediyeden işyeri açma ruhsatı almadan avukatlık bürosu açılması engellenmiş, avukatlık bürolarından işyeri izin harcı alınması mümkün hale getirilmiş, ilçe belediye başkanına avukatlık bürosunu kapatma yetkisi verilmişti.

Ankara Barosu'nun bu maddenin Avukatlık Kanunu'na aykırı olduğu gerekçesiyle açtığı dava, Danıştay'ın 8. Dairesi'nin 07.10.2008 tarih, 2007/2566 E. ve 2008/5567 K. sayılı kararı ile reddedildi.

Danıştay, 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun'un 2. maddesi gereğince düzenlemenin kapsamı dışında sayılanlar arasında avukatlık bürolarının gösterilmemesini davanın reddi gerekçeleri arasında sayarken; kararında; "buna göre bu bürolar bakımından da işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınması zorunluluğuna ilişkin düzenlemede kanuna aykırılık bulunmamaktadır" ifadelerine yer verdi.

Av. Şamil Demir'in konuyla ilgili yararlı bir makalesi aşağıdaki şekildedir:

Avukatların işe başlayabilmesi için şimdiye kadar gerekenler, büro, avukatlık ruhsatı ve vergi levhasıydı. Ama bu durum artık sona erdi. Artık avukatlar da İş yeri açma ve Çalıştırma Ruhsatı almak zorunda.

İşyeri Açma ve Çalıştırma Yönetmeliği'nin 6. maddesine göre; yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamayacak ve çalıştırılamayacak. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmayacak. Bu yönetmeliğe göre işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılacak.

Artık neden tabiyiz?
Peki şimdiye kadar tabi değildik de neden birden bire bu yönetmeliğe tabi olduk? Çünkü yönetmeliğin 6. maddesi değiştirilmeden önce yetkili idareden usulüne uygun iş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı alınmadan iş yeri açılamaz ve çalıştırılamaz. Bu açıdan bizim için yetkili merci Baro, ruhsatımız da Avukatlık Ruhsatı olduğundan, İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatına ihtiyacımız yoktu. Ama 6. maddeye 13.04.2007 tarihinde ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz eklenmesiyle birlikte (RG. T.:13.04.2007  RG. N0: 26492) eskisi gibi bir yorum yapma imkanı kalmadı ve Yönetmeliğe tabi olacak iş yerlerine Avukatlık Büroları da eklendi.

Yargı yolları tükendi
Ankara Barosu Başkanlığının ilgili maddenin Avukatlık Kanunu'na aykırı olduğu gerekçesiyle Danıştay'a açtığı dava, Danıştay 8. Dairesinin 07.10.2008 Tarih, 2007/2566 E, 2008/5567 K. sayılı kararı ile reddedildi. Dolayısıyla Yönetmeliğin uygulanmasının önünde hiçbir engel kalmadı. Şimdiye kadar Yönetmeliği uygulamayan idare, karar kesinleştiği için kendilerine harç geliri yaratmak için harekete geçecek ve Yönetmelik uygulayacakladır. Danıştay'a göre Yönetmelik değişikliği ile uygulamada doğan boşluk giderilmiş ve iş yerlerinin açılmasına uygulanacak kurallarda eşitlik sağlanmıştır. 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun'un 2. maddesinde, düzenlemenin kapsamı dışında sayılanlar arasında, avukatlık bürolarının yer almaması, Danıştayın bu yöndeki kararının gerekçeleri arasında sayılmıştır.

Neleri bilmemiz gerekiyor
Avukatlık bürosunun mevcut sahibi işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı aldıktan sonra büroya ortak çalışılacak avukatlar dahil olursa ya da büronun adresinin değişmesi gerekirse ne olacak? Bu sorunun yanıtını Yönetmeliğin 8. maddesi veriyor. Buna göre; iş yerine yeni ortak alınması veya ortaklardan birinin ayrılması durumunda yeni ruhsat düzenlenmeyecek. Ortaklardan birisinin ruhsat sahibi olması yeterli olacak.  Büro adresi değiştiğinde yeniden ruhsat alınması gerekecek... Ruhsat herkesin görebileceği bir şekilde iş yerine asılacak.

İş yeri açma ve çalışma ruhsatı müracaatı sırasında söz konusu Yönetmelikte belirtilen bilgi ve belgeler dışında başka herhangi bir belge istenemeyecek ve başvuru formundaki beyana göre ruhsat işlemleri sonuçlandırılacak. Ama beyana göre verilen ruhsat nedeniyle kazanılmış hak oluşmayacak (m.12).

İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerleri, yetkili idareler tarafından ruhsatın verildiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde kontrol edilir. İşyerinin bu süre içinde kontrol edilmemesi halinde ruhsat kesinleşir. Kontrol görevini yerine getirmeyen yetkili idare görevlileri hakkında kanunî işlem yapılacak.

İşyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesinden sonra yapılacak denetimlerde mevzuata uygun olmayan unsurların ve noksanlıkların tespiti halinde, işyerine bu noksanlık ve hatalarını gidermesi için bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilecek.

Verilen süre içinde tespit edilen noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde, ruhsat iptal edilerek işyeri kapatılır. Ayrıca ilgililerin yalan, yanlış ve yanıltıcı beyanı varsa haklarında kanunî işlem yapılacak.

Yönetmelik gereğince, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerleri, yetkili idareler tarafından ruhsatın verildiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde yönetmeliğe uygunlukları açısından kontrol edilecek. İşyerinin bu süre içinde kontrol edilmemesi, ya da kontrolde yönetmeliğe aykırı bir duruma rastlanmaması halinde ruhsat kesinleşecek.

Düzenli denetimlerde mevzuata uygun olmayan unsurların ve noksanlıkların tespiti halinde, işyerine bu noksanlık ve hatalarını gidermesi için bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilecek. Eksiklikler verilen sürede giderilmezse iş yeri kapatılabilecek (m.13).

http://www.samildemir.av.tr/2009/09/avukatlara-isyeri-acma-ve-calistirma-ruhsati/

İçişleri Bakanlığınca yayınlanan 48119 sayılı genelge uyarınca, kendi meslek kuruluşlarından izin alan iş sahiplerinin de belediyelere ayrıca işyeri açma izni harcı ödemeleri gerektiği yolundaki belirlemenin avukatlara uygulanmasının mümkün olmadığına ilişkin Danıştay 9.Dairesinin 2008/2956 E-2009/830 K.sayılı 17.02.2009 tarihli kararı aşağıdadır:

T.C.
DANIŞTAY
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No  : 2008/2956
Karar No: 2009/830

Davacı: Ankara Barosu Başkanlığı
Vekili  : Av. Sadık Erdoğan
Davalılar : 1 -İçişleri Bakanlığı -ANKARA
2-Ankara Valiliği - ANKARA
3-Çankaya Belediye Başkanlığı-ANKARA
Vekili  : Av. Cengiz Demirkan -Aynı Yerde

Davanın Özeti : İçişleri Bakanlığınca çıkarılan İşyeri Açma İzin Harcı konulu 4,9.2000 tarih ve 48119 sayılı Genelgenin ve buna dayanılarak baroya kayıtlı olarak avukatlık mesleğinin icrasına ilişkin açılan işyerleri için işyeri açma izin harcıödenmesi gerektiği yolunda tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davayı, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 81 inci maddesinde, belediye sınırlan veya mücavir alanlar içinde bir işyeri açılmasının işyeri Açma izni Harcına tabi olduğunun hükme bağlandığı, bu düzenleme ile işyeri açma izninin belediye tarafından verilmesi şartı aranmaksızın belediye hudutlar ve mücavir alanlar içinde herhangi bir işyeri açılması halinde işyeri açma izin harcının alınacağının öngörüldüğü, diğer yandan, anılan Kanunun 85. maddesi gereğince yayımlanan 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun Çeşitli Harçlarla ilgili Hükümlerinin Uygulanmasına ilişkin Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin 1 inci bendinde, belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir işyeri açmanın işyeri açma izni harcına tabi olduğu, 2 nci bendinde ise bu harcın uygulamasında işyerinin; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane, fabrika, şube, depo, otel, kahvehane, eğlence, dinlenme ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taşocaklan, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, arai ve mesleki bir faaliyetle başka bir iş ve girişimin yapılmasına ayrılan ya da bu faaliyet, iş ve teşebbüslerde kullanılan yerler olduğunun belirtildiği, uyuşmazlıkla, barolara kayıtlı olarak avukatlık mesleğinin icrası için açılan işyerlerinin, açıklanan yasal düzenlemeler uyarınca, işyeri açma izin harcına tabi tutulmasında ve bu hususa ilişkin dava konusu Genelge ile buna dayanılarak tesis edilen işlemde hukuka aykırılık görülmediği, gerekçesiyle reddeden Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 9.12.2004 günlü ve E:2000/6986. K:2004/6517 sayılı kararının Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 27.1 2006 tarih ve E:2005/128, K:2006/1 sayılı kararı ile bozulmasından ibarettir.

Savunmanın Özeti: Davalılar tarafından; 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 81. maddesi uyarınca belediye veya mücavir alan sınırları içinde bir işyeri açılmasının işyeri açma izin harcına tabı olduğu, meslek mensuplarının mesleklerini icra için açacakları işyerleri için kendi özel yasaları uyarınca Meslek teşekküllerden izin almalarının işyeri açma izin harcı alınmasına engel teşkil etmediği, bu nedenle davanın reddi gerektiği savunulmaktadır

Danıştay Savcısı Zerrin Güngör'ün Düşüncesi: Vergi Dava Daireleri Kurulunun 27.1.2006 tarih ve E:2005/128. K:2006/1 sayılı kararındaki gerekçede belirtilen nedenler doğrultusunda, İçişleri Bakanlığınca çıkarılan 4.9.2000 tarih ve 48119 sayılı Genelge ve bu genelgeye dayanılarak, tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davanın kabulüne karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür.

Tetkik Hakimi Aydemir Savdan'ın Düşüncesi: Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 9.12.2004 günlü ve E:2000/6986, K:2004/6517 sayılı kararını bozan Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 27.1.2006 tarih ve E:2005/128, K:2006/1 sayılı kararındaki belirtilen gerekçe doğrultusunda, dava konusu genelge ve bu genelgeye dayanılarak tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davanın kabulüne karar verilmesi gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 27.1.2006 tarih ve E:2005/128. K;2006/1 sayılı kararına uyularak işin gereği görüşüldü:
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun işyeri açma izni harcını düzenleyen 81 inci maddesinde; belediye sınırlan veya mücavir alanlar içinde bir işyerinin açılmasının işyeri açma izni harcına tabi olduğu düzenlemesi getirilmiş, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun Çeşitli Harçlarla ilgili Hükümlerinin Uygulanmasına ilişkin Yönetmeliğin işyeri açma izni harcına ilişkin 10 uncu maddesinde de; belediye sınırlan veya mücavir alanlar içinde bir işyeri açmanın işyeri açma izni harcına tabi olduğu belirtildikten sonra, bu harcın uygulanmasında işyerinin; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane, fabrika, şube, depo, otel, kahvehane, eğlence, dinlenme ve spor yerleri, tarta, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, zirai ve mesleki bir faaliyetle başka bir iş ve girişimin yapılmasına ayrılan ya da bu faaliyet iş ve teşebbüslerde kullanılan yerler olduğu ifade edilmiştir.
1136 sayılı Avukatlık Kanununun Avukatlığın Mahiyeti başlıklı 1 inci maddesinde avukatlığın kamu hizmeti ve serbest bir meslek olduğu; aynı Kanunun 43 üncü maddesinde de büro edinme zorunluluğu ve esasları belirlenmiş, büronun niteliklerinin barolarca belirleneceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Uyuşmazlığın özü, işyeri açma iznini barodan alan ve açacağı büronun nitelikleri barolarca belirlenen avukatların belediyelere ayrıca işyeri Açma İzni Harcı ödemeleri gerekip gerekmediğinin belirlenmesine ilişkindir.
Harç, karşılığında belirli kamu hizmetlerinden yararlananların bu hizmet karşılığında devlete ödemeleri gereken para olup, harcın yükümlüsü de, kamu hizmetinden yararlanan veya harca tabi işlemi yaptıran kişidir.
Avukatlık Kanununun 9 uncu maddesi uyarınca, ilgili baro tarafından ruhsatname verildiği andan itibaren unvanını kullanabilen avukatların levhaya yazıldıktan sonra kanunda belirtilen süre içinde baro bölgesinde nitelikleri barolarca belirtilen bir büro kurarak faaliyette bulunması yasal bir zorunluluktur. Avukatlık bürolarının açılması veya çalıştırılması hususunda belediyelerce izin verme veya kapatma yetkisi bulunmadığı hususu davalı belediye başkanlığınca verilen savunmada da kabul edilmekte olduğundan, bu bürolar nedeniyle belirti bir kamu hizmeti karşılığı alınması esas olan işyeri açma izni harcının alınması hukuken mümkün değildir
Bu durum karşısında, İçişleri Bakanlığınca yayımlanan 4.9.2000 tarih ve 48119 sayılı genelgede yer alan kendi meslek kuruluşlarından izin alan iş sahiplerinin de belediyelere ayrıca İşyeri Açma izni Harcı' ödemeleri gerektiği yolundaki belirlemenin avukatlara uygulanması mümkün olmadığından avukatlar yönünden iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle davanın kabulüne, dava konusu 4.9.2000 tarih ve 48119 sayılı genelgenin avukatlara ilişkin kısmı ile buna dayanılarak tesis edilen işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 122,35 TL. yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 575,00 TL. vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine 17.02.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Başkan  Üye  Üye  Üye  Üye