Öncelikle iyi çalışmalar dilerim.Müvekkil adına keşide edilmiş 5 adet çek yaklaşık 6 ay önce karşılıksız çıkıyor ve banka tarafından karşılıksızdır kaşesi vuruluyor. Müvekkil iyniyetli olarak bugüne kadar bekliyor. Borçlu hakkında icra takibi başlatacağız ancak bankanın ödemekle yükümlü olduğu miktarları bankadan talep edebilirmiyiz? Bu talebimizi ibraz süresi içerisinde mi yapmamız gerekir idi? Teşekkürler.

Merhabalar. Çeklerin ibraz tarihlerinden itibaren on yıllık genel zamanaşımı süresi içinde muhatap bankadan ödeme talep edilebiliyordu. Aşağıda buna ilişkin bir Yargıtay Kararı bulunmaktadır. Ancak 03.02.2012 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanmak suretiyle yürürlüğe girmiş olan ve 5941 sayılı Çek Kanunu'nda değişiklik yapılmasına ilişkin 6273 sayılı Kanunun getirdiği yeni düzenlemelerden biri de çekin basıldığı tarihin yeni basılacak çek yapraklarında bulunması mecburiyetidir (Çek Kanunu m.2/7). Bu değişiklikle Çek Kanunu'nun 3. maddesine 9. fıkra eklenmiş ve bu fıkrada "Çekin, üzerinde yazılı baskı tarihinden itibaren beş yıl içinde ibraz edilmemesi halinde, muhatap bankanın üçüncü fıkraya göre ödemekle yükümlü olduğu tutara ilişkin sorumluluğu sona erer." hükmü getirilmiştir. Yani yeni basılan ve üzerinde basım tarihi bulunan çekler için bankadan yasal sorumluluk tutarını talep süresi basım tarihinden itibaren beş yılla sınırlandırılmıştır. Aynı değişiklik kapsamında Çek Kanunu'na getirilen geçici 3. maddenin 4. fıkrası uyarınca "Bankaların müşterilerine verdikleri eski çek defterleriyle ilgili olarak, muhatap bankanın 3 üncü maddenin üçüncü fıkrasına göre ödemekle yükümlü olduğu tutara ilişkin sorumluluğu 30/6/2018 tarihinde sona ere"ceği hükme bağlanmıştır. Bu durumda üzerinde basım tarihi bulunmayan eski karşılıksız çekler için (ibraz tarihinden itibaren on yıllık sürenin geçmemiş olması şartıyla) 30/6/2018 tarihine kadar muhatap bankadan ödeme talep edilmesi mümkündür. Kolay gelsin...


T.C.
YARGITAY
19. HUKUK DAİRESİ
E. 2010/8499
K. 2010/13369
T. 25.11.2010

5941/m. 3
818/m.125
6762/m.726

DAVA : Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, müvekkilinin ciro yolu ile meşru hamili olduğu, davalı bankaya ait ( 4 ) adet çeki süresi içinde ibraz ettiğini, ancak çeklerin karşılıksız kaldığı için durumun çek arkalarına şerh edildiğini, bunun üzerine müvekkili tarafından 07.11.2008 tarihli dilekçe ile davalı bankaya müracaat edilip 3167 Sayılı Kanunun 10. maddesi uyarınca çek bedellerinin ödenmesinin talep edilmesine rağmen davalı bankanın zamanaşımı gerekçesiyle bu talebi reddettiğini, oysaki çek asıllarının davalı bankaya ibraz edildiğini, aynca 3167 Sayılı Kanunda herhangi bir zamanaşımı süresi öngörülmediği için bu konuda B.K.'nun 125. maddesinde öngörülen ( 10 ) yıllık sürenin uygulanması gerektiğini, müvekkilinin alacağını tahsil için takibe geçtiğini, ancak itiraz nedeni ile takibin durduğunu belirterek davalının haksız itirazın iptali ile % 40 tazminata hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı banka vekili, dava ve takip konusu çeklerin takas odası vasıtası ile ibraz edildiğini, 3167 Sayılı Kanunun 6 ve 10. maddeleri uyarınca, davacı hamilin, ( 15 ) gün içinde müvekkili bankaya müracaat etmediğini 07.11.2008 tarihinde müracaat ettiğini, bu nedenle müvekkilinin ödeme yükümlülüğü olmadığını, ayrıca TTK'nun 726. maddesi uyarınca ( 6 ) aylık zamanaşımı süresinin dolduğunu öne sürerek davanın reddi gerektiğini savunmuştur.

Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davacının hamili olduğu ( 4 ) adet çeki 14.12.2006 - 09.03.2007 - 10.02.2007 ve 29.12.2006 tarihinde bankaya ibraz ettiği ancak çeklerin karşılıksız olması nedeni ile bu hususun çeklerin arkasına şerh edildiği, 3167 Sayılı Kanunun 10. maddesinde muhatap bankanın sorumlu olduğu miktarın ödenme şartının ibraz süresi içinde talep edilmesi halinde söz konusu olacağı, bu şartın gerçekleşmemesi nedeni ile davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık 3167 sayılı "Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun'un 10. maddesi nedeni ile muhatap bankanın her bir çek yaprağı nedeni ile belli bir miktarla sınırlı olarak sorumlu olacağına ilişkindir.

Mahkemece davalı muhatap bankanın ödeme yükümlülüğünün süresinin ibraz süresi ile sınırlı olduğu ve somut olayda davacı hamilinin ibraz süresi içinde bu miktarı talep etmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Muhatap bankanın sorumluluğunun hangi süre ile sınırlı olduğu başka bir anlatımla hamilin muhatap bankadan ödeme yapmasını hangi süre içinde istemesi gerektiği hususunda yasada açık bir düzenleme bulunmamaktadır. 3167 Sayılı Kanunun 10/1. maddesine göre çek hesabı sahibi ile muhatap banka arasındaki ilişki çek defterinin teslimi sırasında yapılmış olan dönülemeyecek bir gayri nakdi kredi sözleşmesi niteliğindedir. Bankanın ödeme yükümlülüğü de bu sözleşmeden kaynaklanmaktadır. Hal böyle olunca muhatap bankanın ödeme yükümlülüğünün zamanaşımı süresinin B.K.'nun 125. maddesi uyarınca genel zamanaşımı süresi olan ( 10 ) yıl olarak kabulü gerekir. Doktrinde de aynı görüş hakimdir ( Bkz. S. Reisoğlu "Türk Hukukunda ve Bankacılık Uygulamasında Çek" Sh. 254 ).

Bu durumda mahkemece açıklanan yönler üzerinde durulup değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçelerle yazılı şekilde hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 25.11.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.